Er is een reden waarom u in bijna alle kranten leest over het rapport van de Vrije Universiteit en KPMG dat pleit voor een indamstrategie om het coronavirus het hoofd te bieden, maar niet bij De Volkskrant. Het is dezelfde reden waarom de afgelopen maanden tientallen opiniestukken met kritiek op de mitigatiestrategie niet geplaatst worden (een verzameling wordt aangelegd op ingedamd.containmentnu.nl) – van ons, noch van deskundigen in public health of virologie.
We dachten aanvankelijk dat het een kwestie was van access journalism, aangezien het vooral Volkskrant en NRC zijn die geen kritische geluiden toestaan. Die hebben weliswaar een stevige wetenschapsredactie, maar dat leidt ook ertoe dat er stevige banden met overheid en RIVM worden onderhouden, wat ook afhankelijk kan maken van informatie, toegang en scoops. Het viel ons op dat kritische opiniestukken waarin gepleit werd voor containment wel verschenen bij FD of Trouw, maar niet in NRC of Volkskrant.
AD haalt onwelgevallig artikel offline
Ook viel op dat AD onwelgevallige berichtgeving al verwijderde – dit artikel, over het gebrek aan transparantie bij het RIVM en met een eerste media-quote van Containment Nu, werd kort na publicatie verwijderd. Hans Nijenhuis legt in deze BOOS-podcast uit dat het artikel alleen maar offline ging omdat het RIVM heus wel die cijfers over het aantal uitgevoerde tests wilde aanleveren, alleen niet op dat moment. Het zal u niet verbazen dat het RIVM het aantal afgenomen corona-tests van begin maart echter nooit alsnog heeft geopenbaard – de pagina waar dagstaten te vinden waren geeft nu een 404.
En de geheimzinnigheid over het aantal uitgevoerde tests is natuurlijk niet oncontroversieel. Dat er niet daadwerkelijk sprake was van capaciteitsgebrek qua testmateriaal was een van de aanleidingen waarom Containment Nu in maart werd opgericht; het was dezelfde AD-journalist die op 14 maart berichtte dat er begin maart weinig tests werden afgenomen, terwijl er wel capaciteit was. Toch ging het verhaal dat Nederland niet zoveel kon testen wegens capaciteitsgebrek. Dat was ook de officiële reden dat in (de tweede helft van) april verpleeghuismedewerkers zich niet mochten laten testen, terwijl maar 4.000 tests per dag werden afgenomen, waar capaciteit was voor 15.000, aldus Nieuwsuur.
Pieter Klok: overheid en journalist spreken met één mond
Terug naar de Volkskrant. Op 19 maart vertelde hoofdredacteur Pieter Klok in Het Mediaforum / Spraakmakers dat overheid en wetenschap met één mond moeten spreken, en de journalistiek eigenlijk ook.
Als de angst in de samenleving groot is, vind het van belang dat we proberen het eens te worden en niet tegenstellingen uit te vergroten. [...] Ik denk dat het verstandig is om als land één lijn te trekken, om die lijn te steunen [...] en die lijn is vrij goed onderbouwd hè, een heel instituut zit daar achter.