Reconstructie: hoe in februari al werd aangestuurd op mitigatie

Omroep Brabant berichtte op 8 augustus 2020 dat diverse Brabantse GGD'en probeerden in februari hun capaciteit voor bron- en contactonderzoek op te schalen zodat ze de eerste patiënten aan zouden kunnen. De omroep heeft bewijs in handen waaruit blijkt dat andere GGD'en daarover hun verbazing uitspraken, omdat de landelijke instructies waren om niet op te schalen.

“Waarom schalen jullie in deze situatie - waarbij er feitelijk nog niets aan de hand is - al op?” Waarom kiezen jullie voor een eigen scenario, terwijl de regie vooral bij het Rijk ligt, vraagt de schrijver zich af in een mail die op 11 februari aan GGD West-Brabant is gestuurd

Wanneer we deze gebeurtenissen combineren met de andere bekende gegevens van onze timeline, ontstaat een duidelijk beeld:

  • 3 februari: GGD Hart van Brabant en Brabant Zuid-Oost melden: "Zoals het nu is, houden we het niet zo heel lang vol.”
  • 3 februari: RIVM zegt dat we voorbereid zijn op de komst van het virus.
  • 4 februari: Jaap van Dissel hint al naar een noodzakelijke overgang naar mitigatie, het laten rondgaan van het virus. Ook adviseert hij om geen mondkapjes in te zetten.
  • 10 februari: enorme hoeveelheden beschermingsmiddelen worden per vliegtuig naar China gestuurd.
  • 11 februari: GGD West Brabant en Hart van Brabant proberen nog steeds op te schalen, onder meer door gezichtsmaskers te kopen bij bouwmarkten. Een collega van een andere GGD uit per mail hun verbazing, omdat de afspraak was om de regie op landelijk niveau te houden, en er hoefde nog niet opgeschaald te worden.
  • 18-19 februari: tijdens een internationale bijeenkomst georganiseerd door ECDC, heeft Jaap van Dissel het al over 'de volgende fase'. De voornaamste zorg was de IC capaciteit en het voornaamst doel om de verspreiding uit te smeren.
Samenvatting van Van Dissel's uitspraken tijdens de ECDC meeting
  • 20 februari: zie onder, Jaap van Dissel vergelijkt het coronavirus met de griep.
  • 21 februari: Aura Timen houdt een lezing. Ze spreekt over het scenario dat het virus niet meer ingedamd kan worden, dat er dan een overgang gemaakt wordt naar mitigatie, en dat lockdowns ondenkbaar zijn in Nederlandin verband met gebrek aan steun hiervoor vanuit de bevolking.
  • 24 februari: Aura Timen zegt op de radio dat de WHO moet bepalen of het virus ingedamd kan worden, of dat mitigatie het enige mogelijke scenario is.
  • 26 februari: GGD Hart van Brabant en West-Brabant zeggen dat ze niet genoeg capaciteit hebben om zelfs maar één patiënt op te vangen.
  • 26 februari: op een interne presentatie van de ICCb, de Interdepartementale Commissie Crisisbeheersing, wordt gesteld dat het coronavirus minder dodelijk zou zijn dan de griep, zo meldt RTL Nieuws op 2 december 2020 op basis van documenten die zijn verkragen na een WOB-procedure.
  • 27 februari: Sjaak de Gouw van GGD-GHOR zegt dat de GGD'en klaar zijn voor de eerste 1.000 cases. Die dag wordt de eerste patiënt bevestigd in Tilburg. De burgemeester geeft groen licht voor een voetbalwedstrijd op 28 februari.
  • 28 februari: GGD Hart van Brabant moet al onmiddelijk het bron- en contactonderzoek opgeven
  • 28 februari: Carnaval kon prima doorgaan, ook het bron- en contactonderzoek is geen probleem want carnaval 'vier je in een vrij kleine groep':
  • 28 februari: een OMT-rapport stelt dat er voorbereidingen getroffen moeten worden voor het scenario waarin wordt erkend dat het te laat is om containment te proberen.

Conclusie

Het beeld dat uit deze reconstructie opstijgt is dat er vanuit het landelijk beleid niet is aangestuurd op opschaling van noodzakelijke test- en traceercapaciteit. Er waren in diverse regio's al capaciteitsproblemen bij het bron- en contactonderzoek van maar één patiënt.

Hoewel gedaan is alsof we voorbereid waren, werd al diverse malen de verwachting uitgesproken dat containment met testen en bron- en contactonderzoek niet mogelijk zou zijn, en dat mitigatie het enige is dat erop zit.

Zie ook de uitgebreidere Engelstalige timeline.